De leerlooierij van Bangladesh
Reizen is in vele opzichten boeiend. Naast een leerrijk proces waarbij je geconfronteerd wordt met je eigen persoonlijkheid, merk je ook gaandeweg op dat je relativeringsvermogen wordt aangescherpt. Je blik op de wereld wordt verruimd en je keert huiswaarts met andere waarden, andere normen. Een gevoel dat ook sporadisch de kop op duikt bij het zien van spraakmakende TV-reportages. Beelden en verhalen die je naar de keel grijpen, je een geweten schoppen en aan je zwerversziel blijven kleven.
Neem nu de Franse reportage van Nicolas Daniel over de erbarmelijke omstandigheden waarin werknemers in lageloonlanden leder produceren. Deels undercover registreerde hij het leven in Hazari Bag, de wijk van de leerlooiers in de hoofdstad van Bangladesh, Dhaka. Maar liefst 200 fabriekjes staan er opeengepakt, schouder aan schouder. De camera gaf een onthutsende inkijk in een afgesloten leefwereld waar men een loopje neemt met leef- en werkregels. Priester Daans zou zich ongetwijfeld omdraaien in zijn graf.
De reportage wees niet alleen met een bezwarende vinger naar de regering van Bangladesh waar strenge richtlijnen ten aanzien van milieu en arbeidsomstandigheden nihil zijn, maar tikte ook de Europese consument op de vingers. Wij willen kwaliteit, maar tegen de laagste prijs. Dat er aan deze eis een geurtje vast hangt, willen we liever niet weten. Nochtans spraken de beelden boekdelen. Arbeiders, veelal kinderen, werken er zes dagen in de week, minstens twaalf uur per dag. In slecht verluchte ruimtes bewerken ze zonder beschermkledij het leer, te midden van chemische stoffen, zoals chroom, koolteer en cyanide. Schadelijke stoffen die uiteindelijk in de Buriganga rivier terechtkomen, met alle nefaste gevolgen vandien.
Het verhaal achter onze mooie leren schoenen wordt nog pijnlijker, zeker als je beseft hoe groot de waterconsumptie is om tot het eindproduct te komen. Zo drinkt een koe gemiddeld 30.000 liter water per jaar en slokt het slachten en het looien van de huid duizenden liters water op. Een wrange gedachte als je bedenkt dat het leer looien veelal gebeurt in ontwikkelingslanden waar veel mensen zelf geen toegang hebben tot schoon drinkwater.
Maar het schoentje wringt nog meer, want het leer houdt ook de veeindustrie in stand. Leer is in feite maar een bijproduct van de veeindustrie. De opbrengsten uit leer bedragen slechts 5% van de totale geldopbrengst. Daarnaast is de veeindustrie ook verantwoordelijk voor de grote uitstoot van CO2 en methaan. Gemiddeld stoot één koe per jaar net zoveel broeikasgassen uit als een auto die anderhalve keer de aarde rondrijdt.
Onthutsende vaststellingen. Fietsen op zonne-energie is duidelijk maar een druppel op een hete plaat. Maar vele druppels samen worden ooit wel eens een oceaan…