Economie primeert boven de mensenrechten

Oezbekistan mag dan wel een relatief klein land zijn (ongeveer 14,5 keer groter dan België), toch blijven de te overbruggen fietsafstanden aanzienlijk. Of voelt het alleen maar zo omdat de wegen zo slecht onderhouden zijn. Soms vraag ik me af of beleidsmensen ooit eens hun land per wagen doorkruisen. Als er verkiezingen zijn, dan is dat toch één van je programmapunten? Of is het land zo corrupt dat geld voor aanbestedingen van openbaar nut nooit terechtkomt waar het zou moeten? Wie zal het zeggen?

Eén ding is zeker, met de mensenrechten neemt Oezbekistan het niet zo nauw. Meer nog, onder president Karimov ontwikkelde het land zich tot één van de wreedste dictaturen van de wereld. Zijn dictatoriaal gedrag kon hij doordrukken door angst te zaaien voor etnisch geweld en islamitische extremisten. Foltering om bekentenissen af te dwingen in gevangenissen zijn nog steeds aan de orde van de dag. De regering is er altijd in geslaagd om de verantwoordelijkheid van bloedig neergeslagen protesten van het volk in de schoenen te schuiven van Islamitische bewegingen. Zelfs voor het bloedbad van 2005 in Andijan (waar honderden burgerslachtoffers werden doodgeschoten), is president Karimov nooit persoonlijk aansprakelijk gesteld geweest. In september 2016 stierf hij na een hersenbloeding. Karimov had maar liefst 27 jaar de touwtjes stevig in handen gehad. Ook na zijn dood is het land er niet democratischer op geworden. Zo las ik onlangs nog in een MO-magazine dat elke vorm van religieuze uiting nog steeds krampachtig wordt onderdrukt. Zo mogen in Oezbekistan moskeeën geen luidsprekers gebruiken en worden praktiserende moslims zonder proces gevangen gezet. Volgens recente cijfers van Human Rights Watch zitten er meer dan 10.000 gewetensgevangenen in de Oezbeekse gevangenissen, waarvan 9200 om religieuze redenen.

Ondanks deze schaduwzijde, blijft de bevolking vrij rustig en ondergaat het eerder apathisch het leven om zich heen. Wellicht zit de sterke en gunstige economische situatie van het land ervoor iets tussen. Mede door de stabiele politieke situatie is het land vrij aantrekkelijk voor buitenlandse investeerders die zelfs grotendeels vrijgesteld worden van het betalen van belastingen. Inzake graanproducten en energie is het land daarenboven volledig zelfvoorzienend. Zolang Oezbekistan zijn economie op peil kan houden, de radicale islamieten in Afghanistan blijven en men de ogen verder sluit voor de schending van de mensenrechten, verwacht ik niet meteen veel veranderingen Oezbekistan.