somber en sober
Of de Russische toerist massaal hun vakantie doorbrengt in de datsja van een gewezen Sovjet staatshoofd, is maar de vraag. Een overnachting in het buitenverblijf van Michail Gorbatsjov, de laatste Sovjetleider, kost maar eventjes een slordige 200 euro. Voor die prijs krijg je er wel een auto met chauffeur ter beschikking bovenop. Maar zelfs voor de modale Rus zijn deze prijzen onbetaalbaar geworden. Wanneer ik ’s morgens langs de tot hotel omgebouwde datsja van Stalin fiets, is de parking dan ook leeg. Het zal ooit anders zijn geweest…
De datsja is groen geverfd. Volgens mijn Engels sprekende gids een bewuste keuze van Stalin. Hij vond het belangrijk dat zijn stulpje vanaf de weg onzichtbaar was. De groene verf zorgde er immers voor dat zijn buitenverblijf helemaal in het bos opging. Stalin had meer dan één vakantie optrekje, maar zijn datsja aan het Ritsa Lake was zijn meest favoriete vakantieoord. Hier recupereerde hij van het moorden in naam van het proletariaat. Wandelend doorheen de diverse vertrekken valt het me op hoe somber en sober de aankleding is. In één van de zalen wijst de gids op een projector die ingebouwd zit in de houten wand. Stalin was immers gek op Amerikaanse slapsticks en gangsterfilms. Pikante films kon hij evenwel niet waarderen.
Nog volgens de gids was Stalin als voor de dood om vermoord te worden. Aan de grote eettafel, waar zijn politieke vrienden vaak te gast waren, zat hij bijvoorbeeld nooit met zijn rug tegen het venster. Ook sliep Stalin afwisselend in één van de vele slaapkamers van zijn residentie. Zelfs zijn lijfwacht Vlasik wist nooit in welk bed hij lag. ’s Nachts draaide Stalin eigenhandig de deur op slot. Aanvankelijk konden toeristen in het bed van Stalin overnachten. In foetushouding, want Stalin was klein van gestalte en de bedden waren op maat gemaakt.
Eén iets vond Stalin ontzettend belangrijk: een fraai uitzicht. Vanop het balkon had hij dan ook een adembenemend uitzicht op het Ritsa Lake. Eenmaal terug buiten, tuur ik vanop het platform, dat iets weg heeft van een dobberend terras, over het Ritsa Lake heen. Hier moet Stalin ook vaak gemijmerd hebben, zuigend aan zijn pijp en beslissend over leven en dood. De wrede gedachte staat haaks diametraal tegenover de rust dat het meer uitstraalt. In de weerspiegeling van het wateroppervlak rimpelt mijn beeltenis in golven. Het geluid van een voorbij snorrende motorboot brengt me terug naar de realiteit. Tijd om op te stappen…