31/07/2014: De toekomst van Abkhazia

een erfenis van de Koude Oorlog…

Ruw geschat moet Abkhazia, van oost naar west, zo’n 320 km lang zijn. Ten noorden, nauwelijks 5 km over de grens met Rusland ligt het inmiddels wereldberoemde Sochi. Deze plek zal de geschiedenis ingaan waar de duurste Olympische Winterspelen ooit plaats vonden. Maar liefst 50 miljard dollar werd er geïnvesteerd om de spelen in de meest optimale omstandigheden te laten plaats vinden. Honderd kilometer verder, over de bergen ligt Noord-Kaukasus. Gescheiden door nauwelijks een bergrug, maar toch twee tegengestelde werelden. In de vele dorpjes is er nauwelijks stromend water of gas. De Winterspelen hebben daar geen verandering in gebracht.

Ook in de toekomst is er niet meteen beterschap op komst voor deze vergeten regio. Rusland spaart namelijk kosten noch moeite om de infrastructuur in de nabijgelegen Georgische deelrepubliek Abkhazia op te krikken. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en de onafhankelijkheidsoorlog van 1992 is Abkhazia opnieuw het paradijselijk stukje land van weleer. Avto windt er dan ook geen doekjes om. Voor hem is Rusland een zegen. “Sinds ik in het bezit ben van een Russisch paspoort, krijg ik ook een Russisch pensioen. Een veelvoud van wat ik vroeger kreeg.” Ik ontmoet Avto eerder per toeval. Zoekend naar een kampeerplek, nodigt de man -die zowat de helft van de dag voor de stoep van zijn huis doorbrengt- me uit bij hem thuis. Dat Rusland de lakens uitdeelt in dit stukje niemandsland, deert hem niet. “Dankzij het toerisme en de vele Russische investeringen kunnen we op eigen benen staan. De aanwezigheid van de Russische troepen hebben gezorgd voor stabiliteit en veiligheid.” Zijn zoon baadt even verderop aan de kuststrook een restaurantje uit. Sinds de instroom van toeristen doet hij opnieuw gouden zaken.

Drie dagen later en 235 km terug landinwaarts hoor ik een heel ander geluid. Familie Zaid, van Turkse afkomst, is duidelijk minder opgezet met de Russische inmenging. Vader Zaid ontkent niet dat Rusland massaal investeert in Abkhazia, maar volgens hem koopt Rusland op die manier de stabiliteit af in de regio. “Naar aanloop van de voorbij Olympische Winterspelen wou Rusland geen onlusten of internationale inmenging aan haar grenzen. Daarenboven blijven die investeringen beperkt tot aan de hoofdstad Sukhume. Hoe dichter je de grens nadert met Georgië, hoe armtieriger de infrastructuur.” De beweringen van vader Zaid zouden wel eens kunnen kloppen. Voor de machtsovername van de Russische troepen was Gali een florerende stad met een bloeiende economie. Nu is het nog een schim van wat het vroeger is geweest. De levendige bedrijven van weleer zijn nu troosteloze, verwaarloosde fabriekspanden. Zeker het nu duidelijk is dat Georgië zich zielsgraag wil aansluiten bij de Europese Unie, is vader Zaid nog minder overtuigd van de toekomst van Abkhazia. Wat die toekomst betreft is het inderdaad koffiedik kijken. Hoe dan ook blijft het een precaire en licht ontvlambare situatie. Abkhazia, maar ook het gebied Zuid-Ossetië (ten noorden van hoofdstad Tbilisi), -die zich beiden onafhankelijk hebben verklaard, maar door nagenoeg niemand internationaal worden erkend-, vormen erfenissen van de Koude Oorlog. Het zijn bevroren conflicten die gedomineerd worden door strategische belangen van grootmachten. Het laatste woord over deze regio’s is duidelijk nog niet gevallen…