De glorietijd voorbij…
We moeten het toegeven, ons fiets-reisritme ligt té hoog. Rustdagen lassen we zelden in. Wanneer dit toch eens gebeurd, dan is dat vaak om een stad ten voeten uit te verkennen. Omwille van de zware etappe van gisteren en omdat het ook voor ons vandaag zondag is, zetten we deze keer geen wekker. Op het programma staat een korte fietstocht naar twee kerkjes in de buurt en een verkenningstocht door het stadje Iljevan.
Dat Armenië allesbehalve vlak is, wisten we al een tijdje. Dat Armeniërs voor het belijden van hun zonden in superconditie moeten verkeren, is evenwel nieuw. Vooral het kerkje van Khashtarak ligt torenhoog in de bergen. De aardeweg ligt bezaaid met keien en klodders modder en dus leggen we de laatste kilometer al stappend af. Eenmaal boven aan de top worden we niet zozeer getroffen door de grootsheid van het bouwwerk, wel door zijn ligging. Driehonderdzestig graden in het rond krijgen we een panoramisch vergezicht dat ons even naar adem doet snakken. Of komt het dan toch door de geleverde inspanning? Ook nu weer valt ons de vrij sobere aankleding van het kerkje op. Naast een doopvont en een bescheiden altaartje is de ruimte enkel gevuld met een offerblok waar asperge dunne kaarsjes branden. Hier zegeviert alleen de essentie, het geloof in pure eenvoud, zonder franjes. Op een steenworp van het idyllisch kerkje staat een beeldhouwwerk ter nagedachtenis van enkele gesneuvelde soldaten uit de Tweede Wereldoorlog. Verleden en toekomst, dood en leven, … Het vloeit hier als één geheel in elkaar over.
Een fikse regenbui op de terugweg stuurt onze stalen ros in de richting van het vervallen stationsgebouw. Sinds het uiteenvallen van de Sovjet Unie is de spoorlijn in onbruik geraakt. De gesloten grens met Azerbeidzjan -ten gevolge van het conflict met Nagorno-Karabach- zorgde daarenboven voor de commerciële doodsteek van de regio. Het stadje Iljevan, dat ooit floreerde door de nabijheid van buurland Azerbeidzjan, is nog een schim van wat het vroeger was. De grote inkomhal van het station is ijzingwekkend leeg. Door de jaren heen wint de verloedering terrein. De leegstand laat een haveloos gebouw achter. Ik probeer de teloorgang digitaal vast te leggen. Op onze ontdekkingstocht ontmoeten we per toeval een gewezen spoorwegambtenaar. Hij troont ons mee naar zijn kantoortje van weleer. Enkele minuten later vloeit (zoals zo vaak in Armenië) de wodka rijkelijk. De communicatie verloopt door de taalbarrière aanvankelijk stroef, maar na enkele glazen lijkt het alsof we een snelcursus Russisch hebben gevolgd. Ik begin stilaan te begrijpen waarom wodka hier zo geliefd is…
Niet alleen het stationsgebouw vertoont onmiskenbare sporen van betere tijden. Ook het stadje Iljevan draagt zichtbare littekens. Het meest opvallend is ongetwijfeld het reuzenrad bij het binnenrijden van de stad. Aan het immense ijzeren wiel hangen wiebelende paddenstoelen in verre staat van ontbinding. Bij sommige is enkel nog het metalen geraamte zichtbaar. De roestige kermisattractie lijkt zo weggeplukt uit het inmiddels ook verloren gegane Dadizele-park. De troosteloze aanblik levert evenwel enkele prachtige foto’s op.
We blijven de voetsporen van de teloorgang volgen en bezoeken een hotelcomplex dat ook hier de tand des tijds niet heeft overleefd. We staan oog in oog met wat ooit het paradepaardje van de stad moet zijn geweest. Het hotel, annex kuuroord, had een reputatie opgebouwd tot ver over de landsgrenzen heen. Vooral gegoede burgers uit Azerbeidzjan streken er graag neer om zich eens extra te laten verwennen. Anno 2014 is van het complex enkel nog het betonnen geraamte overeind gebleven. De confrontatie met de teloorgang krijgt plots een extra dimensie. Verscholen tussen het groen horen we accordeonklanken. Drie mannen zitten er als onafscheidelijke jeugdvrienden aan een ronde tafel die alle kenmerken vertoont van een braspartij. De lege flessen wodka en bier zijn haast niet te tellen. Even later wordt door ons toedoen een zoveelste fles soldaat gemaakt. De accordeonklanken zwalpen tussen golven van melancholie. (klik hier voor sfeerfilmpje) De muziek straalt een tristesse uit die perfect samenvloeit met de versteende verloedering op de achtergrond. We hadden ons geen betere afsluit van onze verkenningstocht door Iljevan kunnen bedenken…